تهیة نقشۀ پیش‌بینی خطرپذیری ایران در برابر بیماری آنفلوانزای پرندگان با استفاده از منطق فازی

بیماری آنفلوانزای پرندگان [Influenza Avian] یکی از بیماری‌های مهم تنفسی و واگیردار پرندگان است که دارای قدرت انتشار سریع است. در حال حاضر حدود 33 پاندمی از آنفلوانزای پرندگان از نوع فوق حاد H5 و H7 از دهة 1950 تا 2017 در جهان پدید آمده است. بزرگ‌ترین پاندمی نسبت به بقیه تا حال حاضر پاندمی H5N1 در 63 کشور و در حال حاضر H5N8 بوده است. همانند پاندمی H5N8 در سال 2016 در 1996 سویة فوق‌حاد در گواندونگ چین به معدوم شدن حدود 250 میلیون قطعه طیور یا پرنده وحشی در 63 کشور منجر شد. بیشتر کشورها در این شرایط، سیایت معدوم‌سازی را در صنعت طیور به‌کار می‌گیرند تا به ریشه‌کنی سویه‌های فوق‌حاد آنفلوانزا دست یابند. هرچند کشورهایی نیز از راهبرد برنامة واکسیناسیون برای کنترل بیماری استفاده می‌کنند. ویروس آنفلوانزای پرندگان و انتقال آن به انسان‌ یکی از دغدغه‌های اصلی پژوهشگران در سال‌های اخیر بوده است. شناخت مناطقی از کشور که از شیوع ویروس آسیب‌پذیرترند به کنترل و پیشگیری از شیوع ویروس در مراحل مختلف کمک زیادی خواهد کرد. براساس مطالعات انجام‌گرفته عوامل مؤثر اصلی بر شیوع ویروس مذکور عبارت‌اند از نزدیکی به رودها، دریاچه‌ها، باتلاق‌ها، جمعیت، مراکز پرورش طیور، روستاها، بارندگی، دما و میزان باد شناسایی شدند. در نهایت به‌ترتیب استان‌های تهران، البرز، قم، اصفهان، قزوین، گلستان، گیلان بیشترین خطرپذیری را دارند. پژوهش حاضر از نوع تحلیلی در سال 1395 برای کل کشور ایران انجام گرفت.ابتدا عوامل مؤثر شناسایی و با نظر خبرگان وزن‌دهی شده و به چهار دسته تقسیم شدند؛ سپس داده‌ها با استفاده از منطق فازی تحلیل شدند؛ توابع عضویت فازی برای هر دسته تعریف شد؛ با تعریف 36 قانون مختلف تمامی حالت‌های موجود با روش ممدانی بررسی شد. هدف این پژوهش، شناسایی مناطق خطرپذیر ایران در برابر شیوع ویروس N5H8 با توجه به عوامل مؤثر، بود. نقشة پهنه‌بندی خطر به‌دست‌آمده با نمونه‌های گزارش شیوع ویروس آنفلوانزای پرندگان مطابقت مناسبی دارد.